Search
Close this search box.

სქესობრივი გზით გადამდები დაავადებები | ის, რაც უნდა ვიცოდეთ

სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციები (სგგი) და სქესობრივი გზით გადამდები დაავადებები (სგგდ) რეალურად არ არის ერთი და იგივე. ინფექციაა, როდესაც ბაქტერიები, ვირუსები ან პარაზიტები თავს ესხმიან სხეულს – და ის დაავადებას ყოველთვის წინ უსწრებს. მიუხედავად იმისა, რომ ინფექციამ შეიძლება გამოიწვიოს ნულოვანი სიმპტომები, დაავადებას, როგორც წესი, ყოველთვის ახასიათებს მკაფიო ნიშნები. სქესობრივი გზით გადამდები დაავადება (სგგდ) ყოველთვის იწყება სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციით (სგგი).

სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციები (სგგი) წარმოადგენენ ინფექციებს, რომლებიც გადაეცემა ერთი ადამიანიდან მეორეს ვაგინალური, ორალური ან ანალური სქესობრივი კონტაქტით. მაგრამ ზოგჯერ ეს ინფექციები შეიძლება გადაეცეს არასქესობრივადაც, მაგალითად, დედებიდან ჩვილებს ორსულობის ან მშობიარობის დროს, სისხლის გადასხმის ან საერთო ნემსის გამოყენებისას და სხვა ფიზიკური კონტაქტისას (მაგ. ჰერპესი და ადამიანის პაპლიომავირუსი ვრცელდება კანით კანთან კონტაქტით).

სგგი ყოველთვის არ იწვევს სიმპტომებს. შესაძლებელია სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციების მიღება იმ ადამიანებისგან, რომლებიც სრულიად ჯანმრთელად გამოიყურებიან და შესაძლოა არც კი იცოდნენ, რომ აქვთ ინფექცია.

არსებობს სქესობრივი გზით გადამდები პათოგენების 20-ზე მეტი სახეობა, მათ შორისაა:

ვის აწუხებს სქესობრივი გზით გადამდები დაავადებები (სგგდ)?

სგგდ-ების უმეტესობა გავლენას ახდენს როგორც მამაკაცებზე, ასევე ქალებზე, მაგრამ ხშირ შემთხვევაში მათ მიერ გამოწვეული ჯანმრთელობის პრობლემები შეიძლება უფრო მძიმე იყოს ქალებისთვის. თუ ორსულ ქალს აქვს სგგდ, ამან შეიძლება გამოიწვიოს ბავშვის ჯანმრთელობის სერიოზული პრობლემები.

ეტიოლოგია

სქესობრივი გზით გადამდებ ინფექციას/დაავადებას იწვევენ:

  • ბაქტერიები (გონორეა, სიფილისი და ქლამიდიოზი)
  • პარაზიტები (ტრიქომონიაზი)
  • ვირუსები (HPV, გენიტალური ჰერპესი და აივ)
  • სხვა სახის ინფექციები (A, B და C ჰეპატიტის ვირუსები, შიგელას და გიარდიას მიერ გამოწვეული ინფექციები, რომლებიც შეიძლება გავრცელდეს სქესობრივი კონტაქტითაც)

სიმპტომები

სგგდ-ს ან სგგი-ს შეიძლება ჰქონდეს მთელი რიგი ნიშნები და სიმპტომები, ან მიმდინარეობდეს სრულიად უსიმპტომოდ. ამიტომ ისინი შეიძლება შეუმჩნეველი დარჩეს გართულებების განვითარებამდეც კი.

ნიშნები და სიმპტომები, რომლებიც შეიძლება მიუთითებდეს სგგი-ზე, მოიცავს:

  • წყლულები ან მუწუკები სასქესო ორგანოებზე, პირის ღრუს ან სწორი ნაწლავის მიდამოში;
  • მტკივნეული შარდვა;
  • წვის შეგრძნება შარდვისას;
  • გამონადენი პენისიდან;
  • უჩვეულო ან სუნიანი ვაგინალური გამონადენი;
  • უჩვეულო ვაგინალური სისხლდენა;
  • მტკივნეული ან შეშუპებული სათესლე ჯირკვლები;
  • ქავილი საშოს არეში ან მის გარშემო;
  • ტკივილი სქესობრივი აქტის დროს;
  • მტკივნეული, შეშუპებული ლიმფური კვანძები, განსაკუთრებით საზარდულის არეში, მაგრამ ზოგჯერ უფრო ფართოდ გავრცელებული;
  • ტკივილი მუცლის ქვედა არეში;
  • ცხელება;
  • გამონაყარი სხეულზე, ზედა და ქვედა კიდურებზე

ნიშნები და სიმპტომები შეიძლება გამოჩნდეს ექსპოზიციიდან რამდენიმე დღეში. თუმცა, დაავადების კლინიკურ გამოვლენას შეიძლება წლები დასჭირდეს, სანამ რაიმე შესამჩნევი პრობლემა შეგექმნებათ, ეს დამოკიდებულია სგგი-ის გამომწვევ მიკროორგანიზმზე.

რისკ-ფაქტორები

ნებისმიერს, ვინც სქესობრივად აქტიურია, ემუქრება სგგდ-ს ან სგგი-ს გარკვეული ხარისხით ზემოქმედება. ფაქტორები, რომლებმაც შეიძლება გაზარდონ ეს რისკი, მოიცავს:

  • დაუცველი სქესობრივი კონტაქტი. პრეზერვატივის არ გამოყენებამ, არასწორმა ან არათანმიმდევრულმა გამოყენებამ შეიძლება გაზარდოს ინფექციის გადაცემის რისკი. ორალური სქესობრივი კონტაქტი შეიძლება ნაკლებად სარისკო იყოს, მაგრამ ინფექციები მაინც შეიძლება გადაეცეს ლატექსის პრეზერვატივის ან სხვა დამცავი საშუალების გარეშე.
  • სქესობრივი კონტაქტი მრავალ პარტნიორთან. რაც უფრო მეტ ადამიანთან გაქვთ სექსუალური კონტაქტი, მით მეტია ინფექციის მიღების რისკი.
  • სქესობრივი გზით გადამდები ინფექცია ანამნეზში. ერთხელ ინფიცირება აადვილებს სქესობრივი გზით გადამდები სხვა ინფექციით ინფიცირებას.
  • ძალადობა. გაუპატიურებასთან ან თავდასხმასთან გამკლავება რთულია, მაგრამ მნიშვნელოვანია ექიმთან კონსულტაცია, მკურნალობა და ემოციური მხარდაჭერა რაც შეიძლება მალე.
  • ალკოჰოლის ან ნარკოტიკების ბოროტად გამოყენება. ნივთიერების ბოროტად გამოყენებამ შეიძლება შეაფერხოს თქვენი აზროვნება, რაც უფრო მეტად გაიძულებთ მიიღოთ მონაწილეობა სარისკო ქცევებში.
  • ნარკოტიკების ინტრავენური მოხმარება. ნემსის გაზიარება ავრცელებს ბევრ სერიოზულ ინფექციას, მათ შორის აივ-ს, B ჰეპატიტს და C ჰეპატიტს.
  • ასაკი. ახალი ინფექციების ნახევარი გვხვდება 15-დან 24 წლამდე ასაკის ადამიანებში.

როდის მივმართოთ ექიმს?

დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს, თუ:

  • თქვენ ხართ სქესობრივად აქტიური და ფიქრობთ რომ შეიძლება გქონდეთ სქესობრივი გზით გადამდები ინფექცია;
  • თქვენ გაქვთ სგგი-ის ნიშნები და სიმპტომები.

გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან:

  • როდესაც გეგმავთ, გახდეთ სექსუალურად აქტიური ან თუ 21 წლის ხართ;
  • სანამ ახალ პარტნიორთან დაამყარებთ სქესობრივ კონტაქტს.

სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციები და ორსულობა

ზოგიერთი სგგი – როგორიცაა გონორეა, ქლამიდია, აივ და სიფილისი – შეიძლება გადაეცეს დედებიდან ჩვილებს ორსულობის ან მშობიარობის დროს. ჩვილებში ინფექციამ შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული პრობლემები ან სიკვდილიც კი.

რეკომენდაციები ორსულებისთვის:

  • გაიარეთ სკრინინგი სგგი-ზე, მათ შორის აივ-ზე და სიფილისზე, რათა თავიდან აიცილოთ გართულებები და საჭიროების შემთხვევაში მიიღოთ დროული მკურნალობა;
  • ესაუბრეთ ექიმს, თუ გაქვთ სგგდ. მათ შეიძლება დასჭირდეთ იმის შემოწმება, თუ რამდენად უსაფრთხოა მედიკამენტი თქვენთვის ან საჭიროების შემთხვევაში შესაძლებელია თუ არა მკურნალობის გადადება;
  • გაითვალისწინეთ, რომ შესაძლოა საჭირო გახდეს საკეისრო კვეთა — განსაკუთრებით თუ გენიტალური მეჭეჭები ართულებს მშობიარობას.

გართულებები

იმის გამო, რომ ბევრ ადამიანს სგგდ-ის ან სგგი-ის ადრეულ სტადიაზე არ აღენიშნება სიმპტომები, სგგი-ის სკრინინგი მნიშვნელოვანია გართულებების თავიდან ასაცილებლად.

შესაძლო გართულებები მოიცავს:

  • მენჯის ტკივილი
  • ორსულობის გართულებები
  • თვალის ანთება
  • ართრიტი
  • მენჯის ანთებითი დაავადება
  • უნაყოფობა
  • გულის დაავადება
  • ზოგიერთი კიბო, როგორიცაა HPV-თან ასოცირებული საშვილოსნოს ყელის და სწორი ნაწლავის კიბო

დიაგნოსტიკა

თუ თქვენს სექსუალურ ისტორიაზე და ამჟამინდელ ნიშნებსა და სიმპტომებზე დაყრდნობით სავარაუდოა, რომ თქვენ გაქვთ სქესობრივი გზით გადამდები დაავადება (სგგდ) ან სქესობრივი გზით გადამდები ინფექცია (სგგი), თქვენი ექიმი ჩაგიტარებთ ფიზიკურ და მენჯის გამოკვლევას ინფექციის ნიშნების მოსაძებნად, როგორიცაა გამონაყარი, მეჭეჭები ან გამონადენი.

დიაგნოსტიკური ტესტები

ლაბორატორიულ ტესტებს შეუძლიათ გამოავლინონ მიზეზი და აღმოაჩინონ კო-ინფექცია, რომელიც შესაძლოა გქონდეთ.

  • სისხლის ანალიზები
  • შარდის ნიმუშების გამოკვლევა
  • ნაცხის გამოკვლევა
  • სითხის ნიმუშების გამოკვლევა (თუ თქვენ გაქვთ ღია გენიტალური წყლულები, ექიმმა შეიძლება შეამოწმოს სითხე და ნიმუშები წყლულებიდან, ინფექციის ტიპის დასადგენად)

ინფექციის პოტენციური ზემოქმედების შემდეგ, შეიძლება ფიქრობთ, რომ უმჯობესია დაუყოვნებლივ გაიაროთ ტესტირება, თუმცა გაითვალისწინეთ რომ ზემოქმედებიდან მაშინათვე არ იქნებით დადებითი ამა თუ იმ ინფექციაზე, თუმცა ეს არ გამორიცხავს ინფექციის არსებობას. უნდა მოითმინოთ გარკვეული პერიოდი და მხოლოდ ამის შემდეგ უნდა დაიტესტოთ, მაგრამ ლოდინის პერიოდში რეკომენდებულია ექიმთან კონსულტაცია, რომელიც მოგაწვდით დეტალურ ინფორმაციას სქესობრივი გზით გადამდები დაავადებებისა  და  ტესტირების  ვადების შესახებ.

ვინ უნდა ჩაიტაროს სკრინინგი სქესობრივი გზით გადამდებ ინფექციებზე?

  • ყველამ. სგგი-ის სკრინინგის ერთ-ერთი ტესტი, რომელიც რეკომენდებულია 13-დან 64 წლამდე ასაკის ყველა ადამიანისთვის, არის სისხლის ან ნერწყვის ტესტი ადამიანის იმუნოდეფიციტის ვირუსზე (აივ), ვირუსზე, რომელიც იწვევს შიდსს. ექსპერტები რეკომენდაციას იძლევიან, რომ მაღალი რისკის მქონე ადამიანებმა ყოველწლიურად ჩაიტარონ აივ ტესტი.
  • 21 წლის და მეტი ასაკის ქალებმა (HPV). პაპ ტესტი ამოწმებს საშვილოსნოს ყელის უჯრედებში ცვლილებებს, მათ შორის ანთებას, კიბოსწინარე ცვლილებებს და კიბოს. საშვილოსნოს ყელის კიბო ხშირად გამოწვეულია HPV-ის გარკვეული შტამებით. ექსპერტები გვირჩევენ, რომ ქალებმა ჩაიტარონ პაპ-ტესტი ყოველ სამ წელიწადში ერთხელ 21 წლის ასაკიდან. 30 წლის შემდეგ – HPV ტესტი და პაპ ტესტი ყოველ ხუთ წელიწადში ერთხელ ან, მხოლოდ პაპ ტესტი ან მხოლოდ HPV ტესტი ყოველ სამ წელიწადში ერთხელ.
  • 25 წლამდე ასაკის სქესობრივად აქტიურმა ქალებმა (ქლამიდია, გოგონორეა); ექსპერტები გვირჩევენ, რომ 25 წლამდე ასაკის ყველა სქესობრივად აქტიურ ქალს ჩაუტარდეს ტესტი ქლამიდიაზე. გაიარეთ ტესტირება ყოველ ჯერზე, როცა ახალი პარტნიორი გყავთ რადგან ქლამიდიით ინფიცირება არაერთხელ არის შესაძლებელი. გონორეის სკრინინგი ასევე რეკომენდებულია სქესობრივად აქტიურ ქალებში 25 წლამდე.
  • ორსულებმა (ქლამიდია, სიფილისი, ჰეპატიტი B და C, HIV);
  • ჰომოსექსუალმა მამაკაცებმა; სხვა ჯგუფებთან შედარებით, ჰომოსექსუალი მამაკაცები სგგი-ით ინფიცირების უფრო მაღალი რისკის ქვეშ არიან. საზოგადოებრივი ჯანდაცვის მრავალი ჯგუფი რეკომენდაციას უწევს ამ მამაკაცებისთვის სგგი-ს სკრინინგს ყოველწლიურად ან უფრო ხშირად. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია აივ-ზე, სიფილისზე, ქლამიდიასა და გონორეაზე რეგულარული ტესტირება. ასევე შეიძლება რეკომენდებული იყოს B ჰეპატიტის შეფასება.
  • ადამიანებმა დიაგნოსტირებული HIV-ით; თუ თქვენ გაქვთ აივ, ეს მკვეთრად ზრდის სხვა სგგი-ით დაინფიცირების რისკს, ამიტომ რეკომენდებულია დიაგნოსტირებისთანავე დაუყოვნებელი ტესტირება სიფილისზე, გონორეაზე, ქლამიდიასა და ჰერპესზე.
  • ადამიანებმა, რომლებსაც ბევრი პარტნიორი ყავთ;
  • ადამიანებმა, რომლებსაც ახალი პარტნიორი ყავთ;

მკურნალობა

ბაქტერიებით გამოწვეული სგგდ-ს ან სგგი-ს მკურნალობა უფრო ადვილია. ვირუსული ინფექციების მართვა შესაძლებელია, მაგრამ არა ყოველთვის განკურნება.

თუ ორსულად ხართ და გაქვთ სგგი, მკურნალობის დაუყოვნებლივ დაწყებამ შეიძლება თავიდან აგაცილოთ ან შეამციროს თქვენი ბავშვის დაინფიცირების რისკი.

სგგი-ის მკურნალობა გამომწვევის მიხედვით მოიცავს:

ანტიბიოტიკები. ანტიბიოტიკებს შეუძლიათ მრავალი სქესობრივი გზით გადამდები ბაქტერიული და პარაზიტული ინფექციის განკურნება, მათ შორის გონორეას, სიფილისის, ქლამიდიოზის და ტრიქომონიაზის. როგორც წესი, თქვენ მკურნალობთ გონორეისა და ქლამიდიისთვის ერთდროულად, რადგან ეს ორი ინფექცია ხშირად ერთად ჩნდება.

გარდა ამისა, მნიშვნელოვანია თავი შეიკავოთ სქესობრივი კონტაქტისგან ანტიბიოტიკოთერაპიის დასრულებიდან და ნებისმიერი წყლულის შეხორცებიდან შვიდი დღის განმავლობაში. ექსპერტები ასევე ვარაუდობენ, რომ ქალებს ხელახალი ტესტირება უნდა ჩაუტარდეთ დაახლოებით სამ თვეში, რადგან არსებობს ხელახალი ინფექციის მაღალი შანსი.

ანტივირუსული პრეპარატები. თუ გაქვთ ჰერპესი ან აივ, ექიმი დაგინიშნავთ ანტივირუსულ პრეპარატებს.

ანტივირუსულ პრეპარატებს შეუძლიათ აივ ინფექციის კონტროლი მრავალი წლის განმავლობაში. მაგრამ თქვენ მაინც გექნებათ ვირუსი და კვლავ შეგიძლიათ მისი გადაცემა, თუმცა რისკი უფრო დაბალია.

რაც უფრო ადრე დაიწყებთ, აივ-ის მკურნალობა მით უფრო ეფექტურია. თუ თქვენ იღებთ თქვენს მედიკამენტებს ზუსტად ისე, როგორც მითითებულია, შესაძლებელია სისხლში ვირუსული დატვირთვის შემცირება ისე, რომ ის ძნელად გამოვლინდეს.

პრევენცია

არსებობს რამდენიმე გზა, რათა თავიდან აიცილოთ ან შეამციროთ სგგდ-ის ან სგგი-ის რისკი:

  • თავი შეიკავეთ საეჭვო სქესობრივი კონტაქტისგან. სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციების თავიდან აცილების ყველაზე ეფექტური გზა არის სქესობრივი კონტაქტისგან თავის შეკავება.
  • დარჩით ერთ არაინფიცირებულ პარტნიორთან. სგგი-ს თავიდან აცილების კიდევ ერთი საიმედო გზაა გრძელვადიანი ურთიერთობა, რომელშიც ორივე ადამიანს აქვს სექსუალური კონტაქტი მხოლოდ ერთმანეთთან და არცერთი პარტნიორი არ არის ინფიცირებული.
  • აიცერით. ადრეული ვაქცინაცია, სქესობრივი კონტაქტის დაწყებამდე, ასევე ეფექტურია გარკვეული ტიპის სგგი-ის პრევენციისთვის. ვაქცინები ხელმისაწვდომია ადამიანის პაპილომავირუსის (HPV), A და B ჰეპატიტების პრევენციისთვის. მიიღეთ დეტალური ინფორმაცია აცრების შესახებ ექიმისგან.
  • გამოიყენეთ პრეზერვატივი თანმიმდევრულად და სწორად. გამოიყენეთ ახალი ლატექსის პრეზერვატივი ყოველი სქესობრივი აქტისთვის.

კონტრაცეფციის არაბარიერული ფორმები, როგორიცაა ჩასახვის საწინააღმდეგო აბები ან საშვილოსნოსშიდა მოწყობილობები (IUD), არ იცავს სგგი-ისგან.

  • არ დალიოთ ალკოჰოლი ზედმეტად და არ გამოიყენოთ ნარკოტიკები. თუ გავლენის ქვეშ იმყოფებით, უფრო სავარაუდოა, რომ რისკზე წახვალთ.
  • კომუნიკაცია. ნებისმიერი სერიოზული სქესობრივი კონტაქტის დაწყებამდე, ესაუბრეთ თქვენს პარტნიორს უსაფრთხო სქესობრივი კონტაქტის პრაქტიკის შესახებ.

სხვა პრევენციული საშუალებების შესახებ ინფორმაციის მისაღებად მიმართეთ ექიმს.

მხარდაჭერა

შეიძლება ტრავმული იყოს იმის გარკვევა, რომ გაქვთ სქესობრივი გზით გადამდები ინფექცია ან დაავადება, ამ შემთხვევაში ეს რჩევები დაგეხმარებათ:

მოერიდეთ ვინმეს დადანაშაულებას – ინფიცირებული შეიძლება ყოფილიყავით თქვენ ან თქვენი პარტნიორი წინა პარტნიორებისგან.

იყავით გულწრფელი ჯანდაცვის მუშაკებთან – მათი საქმეა არა თქვენი განსჯა, არამედ მკურნალობა და სგგი-ის გავრცელების შეჩერება. ყველაფერი, რასაც მათ ეტყვით, კონფიდენციალური რჩება.

დაუკავშირდით თქვენს ექიმს – ადგილობრივი ჯანდაცვის დეპარტამენტებს აქვთ სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციების პროგრამები, რომლებიც უზრუნველყოფენ კონფიდენციალურ ტესტირებას, მკურნალობას და სხვა საჭირო სერვისებს.

 

თუ ეჭვობთ სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციის/დაავადების არსებობაზე (დიაგნოსტიკის მიზნით), თუ ინფიცირებული ხართ, თუ გადატანილი გაქვთ ინფექცია (მონიტორინგის მიზნით) ან გსურთ სკრინინგი რისკ-ფაქტორების არსებობის გამო (პრევენციის მიზნით), ლაბორატორიასინევოგთავაზობთ შემდეგ კვლევებს (დამატებითი ინფორმაციის მისაღებად და შესაკვეთად დააჭირეთ კონკრეტულ პროდუქტს):

ანალიზის დასახელება / Name of the test კატეგორია / Category ფასი / Price კოდი / CODE პასუხის დრო (სამუშაო დღე)** ანალიზის შესრულების ლოკაცია**** ყიდვაhf:categories

 

ჯანმრთელობაზე ზრუნვა იწყება ზუსტი ანალიზებიდან!

ისაუბრე, დაიტესტე, იმკურნალე !

 

 

 

რესურსები

მსგავსი სტატიები

უახლესი სტატიები

სტატია შექმნილია სარედაქციო პოლიტიკით განსაზღვრული  სტანდარტების შესაბამისად

Call Now Button