შარდის ბაქტერიოლოგიური გამოკვლევა

საშარდე გზების ინფექციებს იწვევენ სხვადასხვა მიკროორგანიზმები, რომლებიც აღწევენ საშარდე გზებამდე, სადაც ისინი მრავლდებიან და დროთა განმავლობაში იწვევენ ცვლილებებს თირკმლებისა და საშარდე გზების ნორმალურ ფუნქციონირებაში.

ლოკალიზაციის მიხედვით სგი შეიძლება იყოს „ქვედა“, როდესაც დაზიანებულია ურეთრა და შარდის ბუშტი და „ზედა“, როდესაც ზიანდება თირკმლები და შარდსაწვეთები.

სგი საკმაოდ გავრცელებული პრობლემაა, ინფექციათა უმეტესობა გავლენას ახდენს ქვედა საშარდე გზებზე (შარდის ბუშტზე), რაც ჩვეულებრივ ექვემდებარება მკურნალობას. თუმცა, თუ საკმარისად ადრე არ გამოვავლენთ ინფექციას, ის შეიძლება შარდსაწვეთის გავლით, ზემოთ, თირკმლებში გავრცელდეს და გამოიწვიოს საშიში პიელონეფრიტი, რომელიც აზიანებს თირკმლებს. ყველაზე სერიოზულ შემთხვევებში, ბაქტერია შეიძლება გავრცელდეს სისხლში და გამოიწვიოს სიცოცხლისთვის საშიში სეფსისი.

სიმპტომებიდან გამომდინარე, სგი შეიძლება იყოს ასიმპტომური – ბაქტერიურია (ბაქტერიები შარდში) კლინიკური სიმპტომების გარეშე და სიმპტომური – როდესაც ბაქტერიურიას თან ზდევს ანთებითი რეაქცია (ლეიკოციტები შარდში) და კლინიკური გამოვლინებით.

საშარდე გზების ინფექციების სიხშირე ვარირებს სქესისა და ასაკის მიხედვით: სიცოცხლის პირველ წელს უფრო ხშირია ბიჭებში (ფიმოზის და პარაფიმოზის შედეგი ამ ასაკში), შემდეგ თანაფარდობა ადრეულ ბავშვობაში თანაბრდება, რის შემდეგაც დომინირებს მდედრობითი სქესი, რაც იმით არის განპირობებული, რომ ქალის ურეთრა უფრო მოკლეა და უფრო ახლოს არის ანუსთან, რაც საშუალებას აძლევს ნაწლავის ბაქტერიებს უფრო ადვილად გადავიდნენ და კოლონიზირდნენ ურეთრაში. ინფექციების სიხშირე პროპორციულად იზრდება ასაკთან ერთად (ასოცირებულია სექსუალურ აქტივობასთან და ორსულობასთან). თუმცა, სქესთა შორის განსხვავება ხანდაზმულებში ქრება, მამაკაცებში გავრცელების გაზრდით, პროსტატის დაავადებების გამო.

მორეციდივე სგი-ს განვითარებისა და გართულებების რისკის ქვეშ იმყოფებიან თირკმლებისა (მაგ. თირკმლის კენჭები) და სხვა ქრონიკული დაავადებების (მაგ. შაქრიანი დიაბეტი) მქონე პაციენტები, იმუნოკომპრომენტირებული ან მუდმივად კათეტერიზებული პირები.

ხანდაზმულებში, იმუნოკომპრომეტირებულ პაციენტებში და ბავშვებში ინფექცია შეიძლება მიმდინარეობდეს უსიმპტომოდ ან არასპეციფიკურად (ცხელება, საჭმლის მონელების დარღვევები, წონის კლება).

საშარდე გზების ინფექციების ეტიოლოგიაში ყველაზე გავრცელებული მიკრობებია:

• გრამუარყოფითი ჩხირები (Escherichia coli,, Klebsiella spp., Proteus spp., Morganella spp., Pseudomonas spp., Acinetobacter spp., Enterobacter spp, Providencia spp.).
• გრამდადებითი კოკები (Enterococcus spp., Staphylococcus aureus, Staphylococcus saprophyticus, B ჯგუფის ჰემოლიზური სტრეპტოკოკი).
• Corynebacterium urealyticum
• Candida albicans იწვევს ურეთროცისტიტს შაქრიანი დიაბეტით დაავადებულ პაციენტებში.

სწორი მიკრობიოლოგიური დიაგნოზი მოითხოვს პაციენტის შესახებ კლინიკურ ინფორმაციას (ასაკი, სქესი, ორსულობა, ანტიბიოტიკოთერაპია, სხვა უროლოგიური დაავადება ანამნეზში…).

როგორ მოვემზადოთ ტესტისთვის / მასალის შეგროვების წესები

შარდის ბაქტერიოლოგიური გამოკვლევა უნდა ჩატარდეს:

• ანტიბაქტერიული და ანტისოკოვანი საშუალებებით მკურნალობის დაწყებამდე.
• ანტიბაქტერიული და ანტისოკოვანი მედიკამენტებით მკურნალობის კურსის დასრულებიდან – არა უადრეს 7-10 დღის შემდეგ.
• ანტიბაქტერიული და ანტისოკოვანი მკურნალობის ფონზე ექიმის დანიშნულებისამებრ.

• ანალიზისთვის უნდა შეგროვდეს დილის პირველი შარდი ან, თუ ეს შეუძლებელია, უნდა შეგროვდეს შარდი წინა მოშარდვიდან მინიმუმ 4 საათის შემდეგ.
• მასალის შეგროვებადე ჩამოიბანეთ პერიურეთრალური მიდამო სარეცხი საპნით და წყლით ან გაიწმინდეთ დეზინფექციური ხელსახოცით, რის შემდეგაც შეიმშრალეთ სუფთა, მშრალი პირსახოცით.
• შარდის პირველი პორცია უნდა იქნას გადაღვრილი და შარდის სტერილურ კონტეინერში უნდა მოთავსდეს შარდის შუა პორცია მინიმუმ 10-20 მლ ოდენობით. არ შეაგროვოთ შარდის ბოლო პორცია !
• ნუ შეავსებთ კონტეინერს ბოლომდე !
• არ შეეხოთ კონტეინერის შიდა კედლებს !
• ჩვილებში – პერიურეთრალური მიდამოს სარეცხი საპნით და წყლით ჩამობანის ან დეზინფექციური ხელსახოცით გაწმენდის დასუფთა, მშრალი პირსახოცით შემშრალების შემდეგ მიზანშეწონილია შარდის შეგროვება შარდმიმღებში. საფენებიდან გამოწურული შარდის გამოკვლევა შეუძლებელია. შარდი შარდმიმღებიდან გადაიტანეთ სტერილურ კონტეინერში და მოიტანეთ ლაბორატორიაში.
• შარდი აღებიდან ერთი საათის განმავლობაში უნდა იქნას მოტანილი ლაბორატორიაში. თუ ერთი საათის განმავლობაში ვერ შეძლებთ საკვლევი მასალის ლაბორატორიაში მოტანას, მაშინ ის დაუყოვნებლივ უნდა შეინახოთ მაცივარში, +2–8 °С ტემპერატურაზე, მაქსიმუმ 2 საათის განმავლობაში.
• იმ შემთხვევაში, თუ შარდი მოთავსებულია სტერილურ კონტეინერში, რომელშიც არის კონსერვანტი (მაგ. ბორის მჟავა), შარდის შენახვა მაცივარში შესაძლებელია 24 საათის განმავლობაში.