ზონულინი (შრატი) | ლაბორატორიული კვლევა

ზოგადი ინფორმაცია

რა არის ზონულინი?
ზონულინი წვრილ ნაწლავში სინთეზირებული ცილაა, რომელიც მონაწილეობს ნაწლავის კედლის უჯრედების მიერ წყლის და ნუტრიენტების შწოვაში, დაზიანებული უჯრედების აღდგენა-განახლებაში. გარდა წვრილი ნაწლავისა ზონულინი სეკრეტირდება ღვიძლში, თირკმელებში, გულში, ტვინში, იმუნურ უჯრედებში. ის ერთადერთი ცილაა სისხლში, რომელიც ასახავს ნაწლავის კედლის განვლადობის უნარს და მისი კონცენტრაციის მატება სისხლში, ნაწლავური ბარიერის დარღვევის მარკერად ითვლება. ეს განაპირობებს ნაწლავის კედელში დიდი მოლეკულების განვლადობის მომატებას და ნაწლავის კედელში ანთებითი პროცესის განვითარებას. ზონულინის კონცენტრაციის მატება უკავშირდება ისეთ მდგომარეობებს, როგორიცაა ცელიაკია, ტიპი I შაქრიანი დიაბეტი, ნაწლავის ანთებითი დაავადება და სხვა.
ზონულინი განეკუთვნება ე.წ. „მტკიცე კავშირის“ ცილებს, რომლებიც უზრუნველყოფს ნაწლავის კედლის უჯრედების მჭიდრო განლაგებას და ამგვარად ქმნის ბარიერს, რომელიც მთელ რიგ მოლეკულებს ნაწლავის უჯრედების მემბრანის გავლის საშუალებას არ აძლევს. ნაწლავის ბარიერული ფუნქცია გვიცავს ტოქსიკური და სხვადასხვა დამაზიანებელი ნივთიერებების სისხლის ნაკადში მოხვედრისგან.
ნაწლავის კედლის მომატებული განვლადობის დროს, არასასურველი მოლეკულები ხვდება სისხლის ნაკადში და იწვევს ქრონიკული ანთებითი და ზოგჯერ აუტოიმუნური დაავადებების პროვოცირებას (ცელიაკია, კრონის დაავადება, წყლულოვანი კოლიტი).

სიმპტომები
სიმპტომები, იმ მდგომარეობების დროს, რომლებსაც ახასიათწებს ზონულინის დონის მომატება, დამოკიდებულია დაავადებაზე.
ცელიაკიას ხშირად ახლავს მუცლის ტკივილი, შებერილობა, დიარეა, წონის კლება, ზოგადი სისუსტე.
ტიპი I შაქრიან დიაბეტს ახასიათებს გაძლიერებული წყურვილი, პოლიურია, წონის კლება, საერთო სისუსტე.
ნაწლავის ანტებითი დაავადებებისას (კრონის დაავადება) სიმპტომები მსგავსია – მუცლის ტკივილი, დიარეა, სისუსტე, წონის კლება.
ზონულინის კვლევას ზოგჯერ ატარებენ მეტასტაზური სიმსივნის დიაგნოსტირების დროსაც (მაგ: პანკრეასის სიმსივნე, მკერდის სიმსივნე), რადგან ითვლება, რომ ზონულინი აძლიერებს რა ნაწლავის ქსოვილის განვლადობას დიდი მოლეკულებისთვის, ხელს უწყობს მეტასტაზების გავრცელებას.