ვიტამინი D (საერთო) | ლაბორატორიული კვლევა

შრატში 25-OH D ვიტამინის 95%-ზე მეტი არის 25-OH ვიტამინი D3; 25-OH ვიტამინი D2-ის დონე შრატში იზრდება მხოლოდ იმ პაციენტებში, რომლებიც იღებენ ვიტამინი D2-ის შემცველ მედიკამენტებს. აქედან გამომდინარე მეტად ინფორმატიულია სისხლში 25-OH ვიტამინი D3-ის განსაზღვრა.

25-OH ვიტამინი D-ს ზუსტი დონე, რომელიც ასახავს სხეულის D ვიტამინის ოპტიმალურ რეზერვს, უცნობია. მსუბუქი ან ზომიერი დეფიციტი შეიძლება ასოცირებული იყოს ოსტეოპოროზთან ან მეორად ჰიპერპარათირეოზთან. მძიმე დეფიციტი იწვევს ახლად წარმოქმნილი ძვლოვანი ქსოვილის (ოსტეოიდის) არასაკმარის მინერალიზაციას, რის შედეგადაც ვითარდება რაქიტი ბავშვებში და ოსტეომალაცია მოზრდილებში. იმის გამო, რომ ის ვითარდება ძვლის ზრდის პერიოდში, რაქიტი იწვევს ძვლის დამახასიათებელ დეფორმაციას. რაქიტისას ცვლილებები ლაბორატორიულ ტესტებში მოიცავს ჰიპოკალციემიას, ჰიპოფოსფატემიას, ტუტე ფოსფატაზისა და პარათირეოიდული ჰორმონის მომატებას. მოზრდილებში D ვიტამინის დეფიციტი დაკავშირებულია ძვლის ტკივილთან და მოტეხილობების გაზრდილ რისკთან.

D ვიტამინის დეფიციტის ეფექტი ძვლის გარდა სხვა ორგანოებზე ბოლომდე გამოკვლეული არ არის, თუმცა შეიძლება მოიცავდეს ინფექციებისადმი მგრძნობელობის გაზრდას, დისკომფორტს კუნთების არეში, ინსულინრეზისტენტობას, I ტიპის დიაბეტის განვითარებას, მაღალ არტერიულ წნევას, გულის უკმარისობას, დეპრესიას, შიზოფრენიას, აუტიზმს, გაფანტულ სკლეროზს, ნეფროზულ სინდრომს, პრეეკლამფსიისა და ავთვისებიანი სიმსივნეების განვითარების გაზრდილ რისკს (მსხვილი ნაწლავი, პროსტატა, სარძევე ჯირკვალი, საკვერცხეები, არაჰოჯკინის ლიმფომა

25-OH ვიტამინი D-ს არაოპტიმალური დონის მიზეზი შეიძლება იყოს:

• მზის არასაკმარისი ზემოქმედება;
• საკვების არაადექვატური მიღება;
• ნაწლავში D ვიტამინის შეწოვის შემცირება (ბილიარული ციროზი, მოკლე ნაწლავის სინდრომი, პანკრეასის ეგზოკრინული უკმარისობა, კრონის დაავადება, კისტოზური ფიბროზი, ცელიაკია);
• D ვიტამინის გაზრდილი კატაბოლიზმი (ბარბიტურატებით და ანტიკონვულსანტებით მკურნალობა, პირველადი ჰიპერპარათირეოზი);
• D ვიტამინის მომატებული კარგვა (ნეფროზული სინდრომი, პერიტონეალური დიალიზი);
• ღვიძლის 25-ჰიდროქსილაზას აქტივობის შემცირება ღვიძლის მძიმე დაავადების დროს მეორადად;

D ვიტამინის დეფიციტი ხშირია განსაკუთრებით მოზარდებში, ქალებსა და მოხუცებში. მრავალრიცხოვანმა კვლევებმა აჩვენა, რომ ხანდაზმულების 50%-ზე მეტს და ასევე ქალების ანალოგიურ პროცენტს, რომლებიც გადიან ოსტეოპოროზის მკურნალობას, აქვთ D ვიტამინის არაადექვატური დონე ორგანიზმში.

D ვიტამინის დეფიციტის ფართოდ გავრცელებასთან შედარებით, D ჰიპერვიტამინოზი იშვიათია და გვხვდება მხოლოდ D ვიტამინის მაღალი დოზების გახანგრძლივებული ზემოქმედების შემთხვევაში. ამ მდგომარეობას კლინიკურად ახასიათებს ანორექსია, გულისრევა, ღებინება, დიარეა, ჰიპოტონია, ნეფროლითიაზი, გულთან დაკავშირებული პრობლემები. ლაბორატორიული ტესტების შედეგები აჩვენებენ მძიმე ჰიპერკალციემიას და ჰიპერფოსფატემიას, ასევე პარათირეოიდული ჰორმონის დაბალ დონეს.

როგორ მოვემზადოთ ტესტისთვის?

• ლაბორატორიული სისხლის ანალიზის ხარისხის უზრუნველსაყოფად მნიშვნელოვანი პირობაა მასალის აღება უზმოზე, დილით (12:00 საათამდე).
• კვლევამდე 12 საათით ადრე უნდა გამორიცხოთ ალკოჰოლი, მოწევა, ჭამა, შეზღუდოთ ფიზიკური აქტივობა.
• დილით, კვლევისთვის სისხლის აღების დღეს, შეგიძლიათ დალიოთ წყალი.
• გამორიცხეთ მედიკამენტები; თუ მედიკამენტის გამოტოვება შეუძლებელია, ამის შესახებ უნდა ეცნობოს ლაბორატორიას.

საკვლევი მასალა

ვენური სისხლი