საერთო ტრიიოდთირონინი (T3)

საერთო ტრიიოდთირონინი (T3) ასახავს თავისუფალი და პლაზმის ცილებთან შეკავშირებული ტრიიოდოთირონინის მთლიან კონცენტრაციას.

ტრიიოდთირონინი (T3) არის თირეოიდული ჰორმონი, ამინომჟავა თიროზინის იოდირებული წარმოებული.

T3 ჰორმონის უმეტესი ნაწილი იქმნება ექსტრათიროიდულად, განსაკუთრებით ღვიძლში, T4-ის მიერ 1 ატომი იოდის დაკარგვის შედეგად (T3 შეიცავს იოდის 3 ატომს).

თიროქსინის (T4) დაახლოებით 30% მეტაბოლიზდება T3-ად და „რევერსულ“ (არააქტიურ) T3 ფორმებად. ამ უკანასკნელს არ აქვს ჰორმონალური მოქმედება და არ თრგუნავს TSH-ის სეკრეციას.

ტრიიოდთირონინის (T3) დაახლოებით 20% წარმოიქმნება ფარისებრი ჯირკვლის მიერ TSH-ის ზემოქმედებით, ხოლო 80% – T4-ის დეიოდირების შედეგად, პერიფერიულ ქსოვილებში (ძირითადად ღვიძლში და თირკმელებში). ამიტომ, შრატში T3 კონცენტრაცია უფრო მეტად ასახავს პერიფერიული ქსოვილების ფუნქციურ მდგომარეობას, ვიდრე ფარისებრი ჯირკვლის სეკრეტორულ აქტივობას.

T3-ის ჰორმონალური აქტივობა სამჯერ მეტია, ვიდრე T4-ის. თავისუფალი T3 შეადგენს შრატში ჰორმონის საერთო დონის 0.3%-ს. T3-ის 80%-ზე მეტი დაკავშირებულია თიროქსინ-შემბოჭველ გლობულინთან (TBG), რომლის კონცენტრაციის ზრდა იწვევს სისხლის შრატში საერთო T3-ისა და საერთო T4-ის დონის მომატებას, რაც თავდაპირველად იწვევს თავისუფალი T3-ის და თავისუფალი T4-ის მოკლევადიან შემცირებას. ამის შემდეგ T3-ისა და T4-ის სეკრეცია ძლიერდება და მათი საერთო შემცველობა იზრდება მანამ, სანამ არ აღდგება თავისუფალი T3 და T4-ის ნორმალური დონე.

ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონები აინჰიბირებენ TSH-ის სეკრეციას უარყოფითი უკუკავშირის პრინციპით, ადენოჰიპოფიზის თირეოტროპულ უჯრედებზე ზემოქმედებით.

ტრიიოდთირონინი (T3) ზრდის სითბოს წარმოებას და ჟანგბადის მოხმარებას სხეულის ყველა ქსოვილის მიერ, გარდა თავის ტვინის, ელენთისა და სათესლეებისა. ასტიმულირებს A ვიტამინის სინთეზს ღვიძლში. ამცირებს სისხლში ქოლესტერინის და ტრიგლიცერიდების კონცენტრაციას, აჩქარებს ცილების მეტაბოლიზმს. ზრდის შარდის კალციუმის ექსკრეციას, ააქტიურებს ძვლის მეტაბოლიზმს, მაგრამ უფრო მეტად – ძვლის რეზორბციას; აქვს დადებითი ქრონო- და ინოტროპული ეფექტი გულზე. ასტიმულირებს რეტიკულურ ფორმაციას და კორტიკალურ პროცესებს ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში.

T3-ის მაქსიმალური დონე მოდის სექტემბრიდან თებერვლამდე პერიოდში, მინიმალური – ზაფხულის პერიოდში.

საერთო T3-ის დონეზე გავლენას ახდენს ორი ძირითადი ფაქტორი: ფარისებრი ჯირკვლის სეკრეტორული ინტენსივობა და შრატის ცილების შებოჭვის უნარი.

როდის ჩავიტაროთ ტესტი საერთო ტრიიოდთირონინზე?

• ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციური მდგომარეობის შეფასება;
• ბაზედოვის დაავადების პროგნოზი;
• ფარისებრი ჯირკვლის დაავადების დიფერენციალური დიაგნოზი;
• T3 თირეოტოქსიკოზის დიაგნოზი (TSH სუპრესია ნორმალური T4-ით) ან ისეთი შემთხვევები, როდესაც FT4 ნორმალურია ჰიპერთირეოიდიზმის ნიშნების არსებობისას;
• ანტითირეოიდული თერაპიის, ასევე მაღალი დოზით თიროქსინის (T4) შემცველი მედიკამენტებით ჩანაცვლებითი და სუპრესიული თერაპიის მონიტორინგი. ამიოდარონის ფონზე გამოწვეული თირეოტოქსიკოზის შეფასება; ხელოვნური თირეოტოქსიკოზის შეფასება (ციტომელის მიღების ფონზე);

როგორ მოვემზადოთ ტესტისთვის?

ტესტის ჩატარება სასურველია უზმოდ , დილის საათებში (დაახლოებით 10 საათამდე).

საკვლევი მასალა

ვენური სისხლი

შედეგების შესაძლო ინტერპრეტაცია

საერთო ტრიიოდთირონინის კონცენტრაცია იზრდება:

• თიროტროპინომა;
• ტოქსიური ჩიყვი;
• იზოლირებული T3 ტოქსიკოზი;
• თირეოიდიტი;
• ფარისებრი ჯირკვლის თირეოტოქსიური ადენომა;
• T4- რეზისტენტული ჰიპოთირეოზი;
• ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონების მიმართ რეზისტენტობის სინდრომი;
• TSH დამოუკიდებელი თირეოტოქსიკოზი;
• მშობიარობის შემდგომი ფარისებრი ჯირკვლის დისფუნქცია;
• ქორიონული კარცინომა;
• IgG მიელომები;
• ნეფროზული სინდრომი;
• ღვიძლის ქრონიკული დაავადება;
• სიმსუქნე;
• შემაერთებელი ქსოვილის სისტემური დაავადებები;
• ჰემოდიალიზი

საერთო ტრიიოდთირონინის კონცენტრაცია მცირდება:

• პირველადი, მეორეული, მესამეული ჰიპოთირეოზი;
• დეკომპენსირებული თირკმელზედა ჯირკვლის პირველადი უკმარისობა;
• მწვავე სტრესი, შიმშილი (დაბალცილოვანი დიეტა), მოწევა;
• ღვიძლის ქრონიკული დაავადება (მაგ. ციროზი);
• ფარისებრი ჯირკვლის მძიმე პათოლოგია, სომატური და ფსიქიური დაავადებების ჩათვლით; გამოჯანმრთელების პერიოდი სერიოზული ავადმყოფობის შემდეგ;
• თირეოტოქსიკოზის არტეფაქტი თიროქსინის შემცველი პრეპარატების თვითნებურად მიღების გამო;
• ეუთიროიდული სინდრომი.

რესურსები

https://spravochnik.synevo.ua/ru/thyrioidnaia/triiodthyronine-obshiy.html