თირკმლის ფუნქციური სინჯები

თირკმელი ადამიანის ძირითადი გამომყოფი (ექსკრეტორული) ორგანოა, რომელიც ორგანიზმის მეტაბოლიზმის (დაშლის) პროდუქტებით მდიდარ სისხლს ფილტრავს და ათავისუფლებს მავნე ნივთიერებებისგან. სისხლის ფილტრატია შარდი, რომელიც შარდსაწვეთით შარდის ბუშტში გროვდება დ შარდსადენით გარეთ გამოიყოფა.

თირკმლების უმნიშვნელოვანესი ფიზიოლოგიური როლი ჰომეოსტაზის რეგულაციაა: თირკმლები მონაწილეობენ პლაზმაში და უჯრედშორის სითხეში ოსმოსურად აქტიური ნივთიერებების (ოსმორეგულაცია), მათი მოცულობის (ვოლუმორეგულაცია), ელექტროლიტური და მჟავა-ტოტუვანი ბალანსის მუდმივობის შენარჩუნებაში, ახდენენ აზოტოვანი ცვლის პროდუქტების ექსკრეციას, მონაწილეობენ ცილების, ნახშირწყლების, ლიპიდების მეტაბოლიზმის პროცესებში, ორგანიზმიდან ტოქსიური ნივთიერებების გამოყოფასა და სისტემური ჰემოდინამიკის რეგულაციაში.

შესაბამისად, სისხლში იმ ნივთირებების კონცეტრაციის შეფასება, რომელსაც გამოყოფს თირკმელი შარდთან ერთად იძლევა მისი ფუნქციური მდგომარეობის შეფასების საშუალებას.

თირკმლის ფუნქციური პროფილი შედგება 7 ძირითადი პარამეტრისგან (თითოეულ პარამეტრზე დამატებითი ინფორმაციის მისაღებად დააჭირეთ კონკრეტულ პროდუქტს):

კრეატინინი – ცილის ცვლის საბოლოო პროდუქტი, რომელიც წარმოიქმნება ღვიძლში, ცირკულირებს სისხლში და გამოიყოფა თირკმლების საშუალებით. მისი სიჭარბე თირკმლის მწვავე უკმარისობასა და თირკმლის ქრონიკულ დაავადებებს ახლავს თან.

შარდოვანა – ცილების დაშლის საბოლოო პროდუქტი, რომელიც ღვიძლში ამიაკისგან წარმოიქმნება და შარდის კონცენტრირებაში მონაწილეობს. იმატებს გლომერულონეფრიტის, პიელონეფრიტის, ტუბერკულოზის, თირკმლის ქრონიკული დაავადებების დროს.

შარდმჟავა –   პურინული ფუძეების (შედიან ნუკლეოპროტეიდების შემადგენლობაში) ცვლის პროდუქტი, რომელიც გამოიყოფა თირკმლებით. უჯრედგარე სითხეში გვხვდება ნატრიუმის მარილების სახით.

კალციუმი, ნატრიუმი, ფოსფორი, კალიუმი – ორგანიზმის ელექტროლიტური ჰომეოსტაზის ძირითადი პარამეტრები, რომელთა ცვლაშიც თირკმლები უნიშვნელოვანეს როლს ასრულებენ.  სისხლში მათი კონცერტაციის კომპლექსური განსაზღვრა და შეფასება გვაძლევს ინფორმაციას თირკმლების ფუნქციურ მდგომაროებაზე.