ანემიის პროფილური კვლევა შეიძლება ჩატარდეს მაშინ, როდესაც საეჭვოა სისხლში წითელი უჯრედებისა და ჰემოგლობინის რაოდენობა და ხარისხი, როდესაც არსებობს ანემიის სიმპტომები ან ფაქტორები, რომლებიც იწვევენ მის გამოვლენას.

ანემიის პროფილი მოიცავს 4 ლაბორატორიულ კვლევას:

• ფერიტინი
• ტრანფერინი
• რკინა
• სისხლის საერთო ანალიზი & ერითროციტების დალექვის სიჩქარე (ედს)

ზოგადი ინფორმაცია

ფერიტინი

ფერიტინი – წყალში ხსნადი რკინის ჰიდროქსიდის კომპლექსი ცილა აპოფერიტინთან ერთად, გვხვდება ღვიძლის, ელენთის, ძვლის ტვინის უჯრედებში, რეტიკულოციტებში და მცირე რაოდენობით სისხლის შრატში, სადაც ის ასრულებს რკინის ტრანსპორტირების ფუნქციას.

ფერიტინის კონცენტრაცია დამოკიდებულია რკინის მარაგზე, ამიტომ ეს მაჩვენებელი გამოიყენება რკინის დეფიციტის ან სიჭარბის დიაგნოსტიკისა და მონიტორინგისთვის და ანემიის დიფერენციალური დიაგნოზისთვის.

ფერიტინის დონე იზრდება – მეგალობლასტური, სიდერობლასტური, ჰემოლიზური ანემიების და სხვა მდგომარეობების დროს;

ფერიტინის კონცენტრაცია მცირდება – რკინადეფიციტური ანემიის, სხვადასხვა ეტიოლოგიის ქრონიკული დაავადებების, მწვავე სისხლდენისა და სხვა პათოლოგიების დროს. (იხ. ფერიტინი | ლაბორატორიული კვლევა)

ტრანსფერინი

ტრანსფერინი მიეკუთვნება ბეტა-გლობულინებს, ის სინთეზირდება ძირითადად ღვიძლის პარენქიმული უჯრედების მიერ, მცირე რაოდენობით – ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში, საკვერცხეებში, სათესლე ჯირკვლებსა და T-ჰელპერებში. ტრანსფერინის სინთეზი დამოკიდებულია ღვიძლის ფუნქციურ მდგომარეობაზე, ორგანიზმში რკინის მარაგსა და რკინის საჭიროებაზე.

ტრანსფერინის მთავარი ფუნქციაა ნაწლავში აბსორბირებული რკინის ტრანსპორტირება მის დეპოებამდე (ღვიძლი, ელენთა), რეტიკულოციტებამდე და მათ წინამორბედებამდე ძვლის ტვინში.

ადამიანის ორგანიზმში ტრანსფერინის მთლიანი რაოდენობის მხოლოდ 25-40% შეიცავს რკინას. ორგანიზმში რკინის დეფიციტის და სისხლის შრატში რკინის დონის დაქვეითებისას, ტრანსფერინის შემცველობა იზრდება. ამ მაჩვენებლების ცვლილება რკინადეფიციტური ანემიის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ნიშანია. მსგავსი ცვლილებები შეინიშნება ორსულობის დროს და ბავშვობაში, მაგრამ ისინი ნაკლებად გამოხატულია. ტრანსფერინის კონცენტრაციის  მატება ამ შემთხვევებში დაკავშირებულია მისი სინთეზის ზრდასთან ორგანიზმის გაზრდილი მოთხოვნილების დასაკმაყოფილებლად.

სისხლის შრატში რკინის შემცველობასთან შედარებით, ტრანსფერინის დონე უფრო სტაბილური მაჩვენებელია და ნაკლებად არის დამოკიდებული სქესზე, ასაკზე და ყოველდღიურ ცვლილებებზე. (იხ. ტრანსფერინი | ლაბორატორიული კვლევა)

რკინა

რკინა ჰემოგლობინისა და მიოგლობინის სინთეზისათვის აუცილებელი ელემენტია, ორგანიზმში არსებული რკინის 70%-ს სწორედ ჰემოგლობინი იკავშირებს. იგი მცირე რაოდენობით ასევე შედის ზოგიერთი ფერმენტის შემადგენლობაში, დანარჩენი რკინა კი ორგანიზმში ინახება ფერიტინისა და ჰემოსიდერინის (ცილები, რომლებიც რკინას უჯრედებში ინახავენ) სახით. სისხლში ის უკავშირდება ტრანსფერინს (რკინის გადამტან ცილას) ტრანსპორტირებისთვის.

რკინის დონე იზრდება – სიდერობლასტური, ჰემოლიზური და აპლასტიური ანემიების და სხვა მდგომარეობების დროს. (იხ. რკინა (Fe) | ლაბორატორიული კვლევა )

სისხლის საერთო ანალიზი და ედს-ი

სისხლის საერთო ანალიზი გამოიყენება ჯანმრთელობის ზოგადი მდგომარეობის შესაფასებლად. ის ასევე შეიძლება იყოს დიაგნოზის მაჩვენებელი მრავალი დაავადების შემთხვევაში, როგორიცაა ანემია, ანთებითი მდგომარეობები, ლეიკემია და სხვა.

სისხლის საერთო და ედს-ის ანალიზი კეთდება ერთად და გულისხმობს სისხლის 20 მორფოლოგიური პარამეტრისა და ერითროციტების დალექვის სიჩქარის ანუ ედს-ის შემოწმებას.

ეს პარამეტრებია:

1. ლეიკოციტების/სისხლის თეთრი უჯრედების რაოდენობა (WBC)
2. ერითროციტების/სისხლის წითელი უჯრედების რაოდენობა (RBC)
3. ჰემოგლობინის კონცენტრაცია (HGB)
4. ჰემატოკრიტი (HCT)

ერითროციტული ინდექსები:

5. ერითროციტების საშუალო მოცულობა (MCV)
6. ერითროციტებში ჰემოგლობინის საშუალო შემცველობა (MCH)
7. ჰემოგლობინის საშუალო კონცენტრაცია ერითროციტებში (MCHC)
8. ერითროციტების განაწილების ფართი (RDW)

თრომბოციტების მაჩვენებლები:

9. თრომბოციტების რაოდენობა (PLT)
10. თრომბოციტების საშუალო მოცულობა (MPV)

ლეიკოციტური ფორმულა (ლეიკოგრამა):

11. ნეიტროფილები % (NEUT %)
12. ლიმფოციტები % (LYMPH %)
13. მონოციტები % (MONO %)
14. ეოზინოფილები % (EO %)
15. ბაზოფილები % (BASO %)
16. ნეიტროფილების აბსოლუტური მაჩვენებელი (NEUT Abs)
17. ლიმფოციტების აბსოლუტური მაჩვენებელი (LYMPH Abs)
18. მონოციტების აბსოლუტური მაჩვენებელი (MONO Abs)
19. ეოზინოფილების აბსოლუტური მაჩვენებელი (EO Abs)
20. ბაზოფილების აბსოლუტური მაჩვენებელი (BASO Abs)

ერითროციტების დალექვის სიჩქარე – ედს–ი (ESR) – პირდაპირპროპორციულია ერითროციტების მასის, ერითროციტებისა და პლაზმის სიმკვრივის სხვაობის და უკუპროპორციულია პლაზმის სიბლანტისა.

პათოლოგიაში მის ცვლილებებს აქვს დიაგნოსტიკური და პროგნოზული მნიშვნელობა და ის შეიძლება მკურნალობის ეფექტურობის მაჩვენებელი გახდეს. (იხ. სისხლის საერთო ანალიზი & ედს-ი)

ანემიის დიაგნოსტიკისთვის, თქვენი ექიმი სავარაუდოდ დაინტერესდება, განსაკუთრებით, თქვენს სისხლში შემავალი სისხლის წითელი უჯრედებისა (ჰემატოკრიტის) და ჰემოგლობინის დონეებით.