მკრთალი ტრეპონემას ტესტი (TPHA) (სიფილისი)

მკრთალი ტრეპონემა (Treponema pallidum) არის ბაქტერია (ფერმკრთალი სპიროქეტა), რომელიც იწვევს სიფილისს. სიფილისი არის ინფექციური დაავადება, რომელიც გადაეცემა ძირითადად სქესობრივი კონტაქტით. მისი გადაცემა ასევე შესაძლებელია ტრანსფუზიის და ტრანსპლაცენტური გზებით და მჭიდრო საყოფაცხოვრებო კონტაქტით.

მისი ინკუბაციური პერიოდი შეადგენს 10-90 (ჩვეულებრივ 14-21 დღე) დღეს შანკრის (უმტკივნეულო გენიტალური წყლული) განვითარებამდე.

სიფილისი შეიძლება იყოს თანდაყოლილი და შეძენილი:

• შეძენილი სიფილისი: ადრეული (პირველადი, მეორეული, ადრეული ლატენტური) და გვიანი ინფექცია;
• თანდაყოლილი სიფილისი: ადრეული და გვიანი ინფექცია.

ინტერკურენტული ანტიბიოტიკოთერაპიის არარსებობის შემთხვევაში, დაავადება აზიანებს სხვადასხვა ორგანოს.

შეძენილი სიფილისის კლინიკური გამოვლინებები დამოკიდებულია დაავადების სტადიაზე:

პირველადი სიფილისი კლინიკურად ვლინდება შანკრისა და ადენოპათიის არსებობით. შანკრის არსებობა შეიძლება გაგრძელდეს 2-დან 6 კვირამდე და შეიძლება სპონტანურად განიცადოს რეგრესია სპეციფიური მკურნალობის არარსებობის შემთხვევაშიც კი;

მეორეული სიფილისი კლინიკურად ვლინდება გამონაყარით ლორწოვან გარსებსა და კანზე (ტორსი, სახე, ხელისგულები), ზოგჯერ თან ახლავს ცხელება, ართრალგია, პოლიადენოპათია, ჰეპატიტი, უვეიტი. კლინიკური ნიშნები ვლინდება შანკრის განვითარებიდან 6 კვირიდან 6 თვემდე. გამონაყარი შეიძლება გაგრძელდეს რამდენიმე დღიდან რამდენიმე კვირამდე. სპეციფიური მკურნალობის არარსებობის შემთხვევაში, გამონაყარი შეიძლება განვითარდეს რამდენიმე ეტაპად, რაც სრულდება 1-2 წლის განმავლობაში უსიმპტომო პერიოდით. შესაძლებელია გამონაყარის სპონტანური რეგრესია მკურნალობის არარსებობის შემთხვევაშიც;

ადრეული ლატენტური სიფილისი და გვიანი ლატენტური სიფილისი არის ინფექციის ეტაპები, რომლებიც მიმდინარეობს კლინიკური სიმპტომების გარეშე. დაავადების დიაგნოსტიკა ასეთ უსიმპტომო კლინიკურ ეტაპებზე შეუძლებელია სეროლოგიური ტესტების დახმარების გარეშე;

მესამეული სიფილისი ვლინდება კანთან დაკავშირებული (ღრძილების), ნევროლოგიური (პროგრესირებადი დამბლა) და გულ-სისხლძარღვთა (სიფილისური აორტა, აორტის ანევრიზმა, კორონარული სტენოზი) სისტემასთან დაკავშირებული კლინიკური სურათით. ნიშნები ჩნდება საწყისი შანკრის განვითარებიდან 4-დან 40 წლამდე პერიოდში.

თანდაყოლილი სიფილისი. ინფექციის ტრანსპლაცენტური გადაცემის რისკმა გაზარდა მისი მნიშვნელობა ორსულობისას. ორსულ ქალში იმუნოლოგიური ტესტების შედეგების ინტერპრეტაცია რთულია ორსულობასთან დაკავშირებული ცრუ დადებითი რეაქციების შესაძლებლობის გამო. დაავადების ტრანსპლაცენტური გადაცემისას შესაძლოა განვითარდეს: სეფსისის ნიშნები, რომლებსაც ნაყოფის სიკვდილამდე მივყავართ, ნაადრევი მშობიარობა და ნევროლოგიური დაზიანებები, რომლებიც მოგვიანებით იჩენს თავს.

Treponema pallidum-ით გამოწვეული ინფექციის დიაგნოსტირებისა და მკურნალობის ეფექტურობის მონიტორინგისთვის გამოიყენება შემდეგი კვლევის მეთოდები:

• პათოგენის პირდაპირი გამოვლენა: მიკროსკოპია, პირდაპირი იმუნოფლუორესცენციის რეაქცია (RIF), მოლეკულური მეთოდები (PCR ანალიზი);
• პათოგენის არაპირდაპირი გამოვლენა (ინფექციის სეროლოგიური მარკერები).

სიფილისის სეროლოგიური დიაგნოზი ეფუძნება ტრეპონემულ და არატრეპონემულ ტესტებს.

პირველადი იმუნური პასუხი წარმოდგენილია IgM ტიპის სპეციფიური ანტი-ტრეპონემული ანტისხეულებით, რომლებიც ვლინდება ინფექციის მე-2 კვირის ბოლოს; ანტი-ტრეპონემული IgG ანტისხეულები ჩნდება მოგვიანებით, მე-4 კვირაში. ამრიგად, კლინიკური სიმპტომების გამოვლენის დასაწყისში პაციენტების უმეტესობას სისხლში აქვს IgM და IgG ანტისხეულები. სპეციფიური IgM ანტისხეულების დონე სწრაფად იკლებს ადრეული სიფილისის ადექვატური მკურნალობის შემდეგ, მაგრამ სპეციფიური IgG ანტისხეულების პერსისტირება გრძელდება სიცოცხლის ბოლომდე. ამ ტიპის ანტისხეულების განსაზღვრა შედის ტრეპონემული ტესტების კომპლექსში.

სწრაფი ტესტი სიფილისის ანტისხეულებზე  გამოიყენება T. pallidum-ის საწინააღმდეგო ანტისხეულების (IgG, IgM და IgA) ხარისხობრივად და შერჩევითად გამოსავლენად მთელ სისხლში, შრატში ან პლაზმაში. ტესტის მგრძნობელობა წარმოადგენს 99.54%-ს, სპეციფიურობა – 100%-ს.

როდის ჩავიტაროთ ტესტი?

IgM და IgG ანტისხეულების განსაზღვრა:

• სიფილისის დიაგნოსტიკა სიფილისის კლინიკური ნიშნების მქონე პირებში;
• სიფილისის გამორიცხვა ნებისმიერი გენიტალური წყლულის დროს;
• სიფილისით დაავადებულთა სქესობრივი პარტნიორების გამოკვლევა;
• ახალშობილებისა და ბავშვების, სიცოცხლის პირველ თვეს გამოკვლევა, ორსულობის დროს დედის სიფილისის შემთხვევაში;
• სკრინინგის ტესტის დადებითი შედეგი;

IgM ანტისხეულები წარმოადგენენ Treponema pallidum-ის მიერ გამოწვეული ინფექციის მწვავე სტადიის სეროლოგიურ მარკერს.

როგორ მოვემზადოთ მკრთალ ტრეპონემაზე სწრაფი ტესტისთვის?

ტესტის ჩატარება სასურველია უზმოდ.

საკვლევი მასალა

ვენური სისხლი

შედეგების შესაძლო ინტერპრეტაცია

IgM ანტისხეულები:

დადებითი შედეგი:

• ადრეული სიფილისი (ინფიცირებიდან 2 კვირიდან 3 თვემდე);
• ახალშობილის თანდაყოლილი სიფილისი.

უარყოფითი შედეგი:

• ინფექცია არ აღინიშნება;
• ინფექციის ადრეული პერიოდი (2 კვირამდე);
• ადრეული სიფილისი (გვიანი ეტაპები, საშუალოდ, ინფიცირებიდან 3 თვის შემდეგ);
• გვიანი სიფილისი;
• წარსულში არსებული დაავადება.

IgG ანტისხეულები:

დადებითი შედეგი:

• ადრეული სიფილისი (ინფექციიდან 4 კვირის შემდეგ);
• გვიანი სიფილისი;
• წარსულში არსებული დაავადება;
• ახალშობილში, თანდაყოლილი სიფილისი ან დედის ანტისხეულები (თუ დედა ინფიცირებულია)

უარყოფითი შედეგი:

• ინფექცია არ აღინიშნება;
• ინფექციის ადრეული პერიოდი (4 კვირამდე).

რესურსები

https://spravochnik.synevo.ua/ru/urogenitalnie-infektcii/id1095.html

https://www.healgen.com/if-st-syphilis?fbclid=IwAR0M46AgZVCPVnCPKNvkve–fedjBn87mePJCJiwF7hl0Swr9-ocdpw-T28