ქრომი Cr (სისხლი) | ლაბორატორიული კვლევა

განვითარებული დარღვევები

• თირკმლის დისფუნქცია
• გასრტო-ინტესტინური დარღვევევბი
• კანის დაავადებები
• ფილტვის, თირკმლის, შარდის ბუშტის, ძვლის, ფარისებრი ჯირკვლის სიმსივნეები

მექანიზმი:

• დნმ დაზიანება
• გენომური არასტაბილურობა
• ოქსიდაციური სტრესი და ოქსიდაციური რადიკალების წარმოქმნა

ქრომი გვხვდება დედამიწის ქერქსა და ზღვის წყლებში. ასევე დაკავშირებულია ინდუსტრიულ პროცესებთან. ქრომის სამვალენტური ფორმა მცირე ოდენობით აუცილებელია ორგანიზმში მიმდინარე პროცესებისთვის – ლიპიდების და ცილების მეტაბოლიზმის, ასევე ინსულინის კოფაქტორის აქტივობისთვის. ქრომის 6 ვალენტური ფორმა კლასიფიცირებულია, როგორც პირველი ჯგუფის პროფესიული კანცეროგენი. პოპულაციაზე ქრომის ზემოქმედება ხდება მისი მიღებით წყალთან, საკვებთან, სამკურნალო საშუალებებთან ერთად. ქრომს მაღალი ბიოაკუმულაციის უნარი გააჩნია ადამიანის ორგანოებსა და ქსოვილებში, რაც ვლინდება კანის, თირკმლის, ნერვული სისტემის, ძვლების, ენდოკრინული ჯირკვლების, საჭმლის მომნელებელი და სასუნთქი სისტემის დისფუნქციით და სიმსივნეებით.

ქრომის კანცეროგენული თვისებებითაა განპირობებული დნმ-ის ტრანსკრიპციის რეგულაციის დარღვევა და გენომური არასტაბილურობა.

ჰექსავალენტური (6-ვალენტური) ქრომით გამოწვეული ოქსიდაციური სტრესი და წარმოქმნილი ოქსიდაციური რადიკალები ერთი მხრივ მიმართულია დნმ-ის და უჯრედული ლიპიდური სტრუქტურების გახლეჩისკენ, მეორეს მხრივ კი აინჰიბირებს დაზიანებული უჯრედის აპოპტოზს (პროგრამირებულ სიკვდილს), რასაც მივყავართ გენეტიკური მუტაციების შედეგად სიმსივნური პროცესების განვითარებამდე.

საკვლევი მასალა

საკვლევი მასალის შერჩევა ხდება იმის მიხედვით, თუ რომელ მეტალზე ტარდება ტესტი, რა ხანგრძლივობის ზემოქმედებას ქონდა ადგილი (მოკლევადიანი, გრძელვადიანი). შარდი და სისხლი ყველაზე გავრცელებული საკვლევი მასალაა. ქრონიკული ინტოქსიკაციის დიაგნოსტირებისთვის, ზოგჯერ საჭიროა ფრჩხილის და თმის კვლევა.

როგორ მოვემზადოთ ტესტისთვის?

ზოგიერთი საკვები (თევზეული, კიბოსნაირები) და მედიკამენტები შესაძლოა შეიცავდეს ამა თუ იმ მძიმე მეტალს, ამიტომ კვლევის ჩატარებამდე 48 საათის განმავლობაში, ასეთი პროდუქტების და მედიკამენტების მიღება რეკომენდებული არ არის.

პასუხების ინტერპრეტაცია

მძიმე მეტალების ნორმასთან შედარებით მაღალი კონცენტრაცია სისხლში, შესაძლოა მძიმე ინტოკსიკაციის ნიშანი იყოს, თუმცა არა ყოველთვის. სიმპტომების არარსებობის დროსაც კი, აუცილებელია მოიძებნოს ინტოქსიკაციის წაყარო, ტოქსიკური ექსპოზიციის შესამცირებლად. საჭიროების მიხედვით, ხელატური (შებოჭვითი) თერაპიაც ინიშნება. ხელატურ თერაპიას როგორც წესი სერიოზული გვერდითი ეფექტები ახლავს, ამიტომ მკურნალობის საკითხი, რისკების და სარგებლის შეფასების საფუძველზე, უნდა გადაწყვიტოს ექიმმა.

მძიმე მეტალის ნორმალური ან დაბალი კონცენტრაცია სისხლში, მიუთითებს ინტოქსიკაციის არარსებობაზე. თუმცა, ზოგიერთი მძიმე მეტალი სწრაფად ტოვებს სისხლის ნაკადს და აკუმულირდება ქსოვილებში. შესაბამისად, სიმპტომების არსებობის დროს, სისხლში მძიმე მეტალების დაბალი კონცენტრაციის გამოვლენის მიუხედავად, ზოგჯერ საჭირო ხდება დამატებითი კვლევები – კანის, თმის, ფრჩხილის და სხვა ქსოვილების.