გასტრინი (შრატი) | ლაბორატორიული კვლევა

ზოგადი ინფორმაცია

გასტრინი ჰორმონია, რომელიც გამომუშავდება კუჭის ანტრალური ნაწილის G უჯრედებში. გასტრინი ასტიმულირებს კუჭის წვენის მარილმავის (HCl), პეპსინის და შინაგანი ფაქტორის სეკრეციას და კუჭის ანტრალური ნაწილის მოძრაობას.
სისხლის მიმოქცევაში გასტრინის რამდენიმე მოლეკულური ფორმაა წარმოდგენილი: G-34 („დიდი გასტრინი“) და G-14 („მინიგასტრინი“). გასტრინის კონცენტრაცია დამოკიდებულია ცირკადულ რიტმებზე და კავშირშია კვებასთან.

გასტრინის განსაზღვრა მნიშვნელოვანია გასტრინომების (ზოლინგერ-ელისონის სინდრომის) დიაგნოსტიკაში. (გასტრინომა გასტრინ-წარმომქმნელი სიმსივნეა, რომელიც ლოკალიზებულია პანკრეასში ან თორმეტგოჯას კედელში).

ჯანმრთელ ადამიანებში, უზმოდ გასტრინის ოდენობა არ აღემატება 100პგ/მლ-ს, მაშინ როცა, ზოლინგერ-ელისონის სინდრომის დროს ის მნიშვნელოვნად აღემატება ნორმის ზედა ზღვარს .
ზოლინგერ-ელისონის სინდრომთან ასოცირებული ნეიროენდოკრინული სიმსივნეები კუჭის მომატებული მჟავიანობით და გასტრო-დუოდენური წყლულოვანი დაავადებით ხასიათდება, რაც ხშირად ასოცირებულია დიარეასთან და სტეატორეასთან (მოუნელებელი ცხიმის გამოყოფა ფეკალურ მასებში). გასტრინის მაჩვენებელი 500-600 პგ/მლ პაციენტში ჰიპერაციდური გასტრიტით, ხშირად მიუთითებს გასტრინომაზე. ზოლინგერ-ელისონის სინდრომით პაციენტების 15-20%-ს ასევე სხვა ენდოკრინული სიმსივნეებიც აღენიშება: პარათირეოიდული ადენომა, ინსულინომები, ჰიპოფიზის და თირკმელზედა ჯირკვლის სიმსივნეები (კუშინგის სინდრომი), ვერნერის სინდრომი (მრავლობითი ენდოკრინული სიმსივნეები ტიპი I).
შემთხვევათა 62%-ში გასტრინომები ავთვისებიანია, ხოლო პაციენტების 44%-ს უვითარდება მეტასტაზები. ძირითადად გასტრინომები ლოკალიზებულია პანკრეასში, ზოგჯერ – თორმეტგოჯა ნაწლავის კედელში. იშვიათად ის მდებარეობს კუჭში.
გასტრინის მაჩვენებლის მატება სხვა მდგომარეობების დროსაც აღინიშნება, როგორებიცაა: პერნიციოზული ანემია (გასტრინის დონე იმატებს კუჭის მჟავიანობის დაქვეიტების პროპორციულად), კუჭის პილორული ნაწილის ობსტრუქცია, ვაგოტომიის შემდგომი მდგომარეობა, კუჭის წყლულოვანი დაავადება და სხვა.
პაციენტის მომზადება: კვლევა ტარდება უზმოდ. აუცილებელია საკვების ბოლო მიღებიდან გასული იყოს 12-14 საათი.
საკვლევი მასალა: ვენური სისხლი

რეფერენტული ნორმები:

0 – 12 დღე: 69 – 190 ნგ/ლ
13 დღიდან – 10 თვემდე: 55 – 186 ნგ/ლ
> 1 წლიდან ზემოთ : 13 – 115 ნგ/ლ

შედეგების ინტერპრეტაცია

ბაზალური გასტრინის მაჩვენებელი >1000 პგ/მლ-ზე, გასტრო-დუოდენური წყლულის მქონე პაციენტებში კუჭის მომატებული მჟავიანობით, ადასტურებს ზოლინგერ-ელისონის სინდრომს.

შრატში გასტრინის მომატება

აღინიშნება შემდეგი მდგომარეობებისას:
კუჭის კარცინომა
კუჭის და თორმეტგოჯას წყლულოვანი დაავადება
პერნიციოზული ანემია
კუჭის ანტრალური G უჯრედების ჰიპერპლაზია
ვაგოტომია – კუჭის რეზექციის გარეშე
ჰიპერპარათიროიდიზმი
პილორული ობსტრუქცია
თირკმლის ქრონიკული, ტერმინალური უკმარისობა

შრატში გასტრინის დაქვეითება

აღინიშნება შემდეგი პათოლოგიებისას:
ანტრექტომია ვაგოტომიით
ჰიპოთიროიდიზმი

საყურადღებო ინფორმაცია:

შრატში გასტრინის ცრუ მატება შესაძლოა აღინიშნოს თუ კვლევა ჩატარდა კვების შემდეგ (არა უზმოზე), თუ პაციენტი ხანდაზმულია, ასევე ინსულინ-რეზისტენტობისა და გასტროსკოპიის შემდგომი მდგომარეობისას. H2 რეცეპტორების ბლოკატორები, სტეროიდები, კალციუმის პრეპარატები ასევე იწვევს გასტრინის დონის ცრუ მატებას.