სეზონური გრიპი, გრიპის A და B ვირუსით გამოწვეული მწვავე ინფექციური დაავადებაა. იგი აინფიცირებს სასუნთქ სისტემას (ცხვირი, ყელი, ფილტვები). სეზონური გრიპის ვირუსი ყოველწლიურად ცირკულირებს, რაც ადამიანთა გრიპით ავადობას განაპირობებს.

არსებობს სეზონური გრიპის ვირუსების 4 ტიპი, ტიპები A, B, C და D. გრიპის A და B ვირუსები ცირკულირებენ და იწვევენ დაავადების სეზონურ ეპიდემიებს.

უმეტესწილად გრიპის მქონე ადამიანი გადამდებია დაავადების სიმპტომების გამოვლენამდე 1 დღით ადრე და გამოვლენიდან კიდევ 5-7 დღის (ზოგჯერ – მეტიც) განმავლობაში. ბავშვები ჩვეულებრივ 7 დღეზე მეტ ხანს არიან გადამდებები.

სიმპტომები

გრიპი ხასიათდება როგორც მსუბუქი, ისე მძიმე მიმდინარეობით და შესაძლოა დასრულდეს ლეტალური გამოსავლითაც. უბრალო გაციებისგან განსხვავებით გრიპი მწვავედ იწყება.

მისთვის დამახასიათებელი სიმპტომებია:

• საერთო სისუსტე;
• ცხელება >38 0C;
• ხველა;
• ფარინგიტი (ყელის ტკივილი);
• ცხვირიდან გამონადენი;
• თავის ტკივილი;
• ტკივილი კუნთებში;
• იშვიათად დიარეა და/ან ღებინება.

გართულებები

გრიპმა შესაძლებელია გამოიწვიოს სიცოცხლისათვის საშიში გართულებები, განსაკუთრებით მაღალი რისკის ჯგუფებში.

გრიპის გართულებებია:

• პნევმონია (ფილტვების ანთება) – ქოშინი, სუნთქვის გაძნელება, ჰიპოქსია, ციანოზი;
• დარღვევები ცენტრალური ნერვული სისტემის მხრივ (გონების დაკარგვა ან დაბინდვა, ძილიანობა, კრუნჩხვები, კუნთების მკვეთრი სისუსტე ან დამბლა);
• ორგანიზმის მკვეთრი გაუწყლოება (დეჰიდრატაცია);
• თანმხლები დაავადებების გართულება (მაგ:გულის შეგუბებითი უკმარისობა, ასთმა და დიაბეტი);
• ბავშვებში ყურის ინფექციები, სინუსიტები. ჩვილ ბავშვებს გრიპის დროს შესაძლოა განუვითარდეთ ფებრილური კრუნჩხვები, ცრუ კრუპის სინდრომი.

ეპიდემიოლოგია

გრიპის მეორადი გართულებების, ჰოსპიტალიზაციისა და ლეტალობის მაღალი რისკის ქვეშ იმყოფებიან:

• ჩვილები და ადრეული ასაკის ბავშვები, განსაკუთრებით 2 წლამდე;
• ორსულები და ხანდაზმულები 65 წელს ზევით;
• ქრონიკული დაავადების მქონე პირები (ასთმა, ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება, გულის შეგუბებითი უკმარისობა, დიაბეტი, ღვიძლისა და თირკმელების ქრონიკული დაავადებები და ა.შ).

გადაცემის თვალსაზრისით, სეზონური გრიპი ადვილად ვრცელდება, სწრაფად გადადის ხალხმრავალ ადგილებში, მათ შორის სკოლებსა და მოხუცთა თავშესაფრებში. როდესაც ინფიცირებული ადამიანი ახველებს ან აცემინებს, ვირუსების შემცველი წვეთები (ინფექციური წვეთები) იშლება ჰაერში და შეიძლება გავრცელდეს ერთ მეტრამდე და დააინფიციროს ადამიანები.

გადაცემის თავიდან ასაცილებლად, ხველების დროს აუცილებელია აიფაროთ პირზე ხელი, უმჯობესია ისარგებლოთ პირბადით და რეგულარულად დაიბანონ ხელები.

დიაგნოსტიკა

უმეტეს შემთხვევაში, გრიპი დიაგნოზირებულია კლინიკურად. თუმცა, გრიპის დაბალი აქტივობის პერიოდებში და გარე ეპიდემიურ სიტუაციებში, ინფექცია სხვა რესპირატორული ვირუსებით, ე.ი. რინოვირუსი, რესპირატორული სინციციალური ვირუსი, პარაგრიპი და ადენოვირუსი ასევე შეიძლება გამოვლინდეს როგორც გრიპის მსგავსი დაავადება (ILI), რაც ართულებს გრიპის კლინიკურად დიფერენცირებას სხვა პათოგენებისგან.

საბოლოო დიაგნოზის დასადგენად საჭიროა შესაბამისი რესპირატორული ნიმუშების შეგროვება და ლაბორატორიული დიაგნოსტიკური ტესტის გამოყენება. რესპირატორული ნიმუშების სათანადო შეგროვება, შენახვა და ტრანსპორტირება არის გრიპის ვირუსის ინფექციების ლაბორატორიული გამოვლენის აუცილებელი პირველი ნაბიჯი. არსებობს გრიპის საწინააღმდეგო ანტივირუსული პრეპარატები, რომელიც შეიძლება გამოყენებული იქნას გრიპის სამკურნალოდ. ანტივირუსული პრეპარატები უნდა მიიღოთ მხოლოდ ექიმის დანიშნულებით.

გახსოვდეთ! თვითმკურნალობა ანტიბიოტიკებით თუ სხვა პრეპარატებით კატეგორიულად მიუღებელია!

პროფილაქტიკა

პაციენტებს, რომლებიც არ არიან მაღალი რისკის ქვეშ, უნდა ჩაუტარდეთ სიმპტომატური მკურნალობა და სიმპტომების გამოვლენის შემთხვევაში, მათ ურჩევენ დარჩნენ სახლში სხვების დაინფიცირების რისკის შესამცირებლად.

მკურნალობა მიზნად ისახავს გრიპის სიმპტომების შემსუბუქებას, როგორიცაა ცხელება. პაციენტებმა უნდა აკონტროლონ საკუთარი თავი, რათა დადგინდეს, გაუარესდება თუ არა მათი მდგომარეობა და მიმართონ სამედიცინო დახმარებას.

გართულებების გარეშე მიმდინარეობისას 1-4 დღის განმავლობაში სხეულის ტემპერატურა ნორმალიზდება და მე-7-10 დღიდან იწყება გამოჯანსაღება. გადატანილი ინფექციის შემდეგ 14-20 დღის განმავლობაში შესაძლებელია დარჩეს სასუნთქი გზების გაღიზიანება. ვლინდება ხველა, სისუსტე, გაღიზიანება (ასთენიური სინდრომი).

პრევენცია

გრიპისგან თავის დაცვის საუკეთესო საშუალებაა გრიპის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია!

განსაკუთრებული სიფრთხილე გამოიჩინეთ ორსულებმა და ქრონიკული დაავადებების მქონე პირებმა – მოერიდეთ მასიური თავშეყრის ადგილებს! გრიპის სიმპტომების გამოჩენისთანავე მიმართეთ ექიმს!

ჯანმო რეკომენდაციას უწევს ყოველწლიურ ვაქცინაციას:

• ორსული ორსულობის ნებისმიერ ეტაპზე;
• ბავშვები 6 თვიდან 5 წლამდე;
• მოხუცები (65 წელზე მეტი ასაკის);
• ქრონიკული დაავადებების მქონე ადამიანები;
• ჯანდაცვის მუშაკებს.

როგორც ჯანმრთელებმა, ასევე გრიპით დაავადებულმა პირებმა, შეძლებისდაგვარად ხშირად დაიბანეთ ხელები საპნით და გამდინარე წყლით, რათა შემცირდეს ხელით ვირუსის გადატანის შესაძლებლობა; რაც შეიძლება ხშირად გაანიავეთ საცხოვრებელი ადგილი და დაალაგეთ სველი წესით;

დაავადებულთა თვითიზოლაცია:

• თუ გაქვთ მაღალი ტემპერატურა თავის, კუნთების, სახსრებისა და ყელის ტკივილით, დარჩით სახლში, მოერიდეთ ჯანმრთელ ადამიანებთან კონტაქტს;
• ჩაიტარეთ სიმპტომური მკურნალობა – მიიღეთ სიცხის დამწევი საშუალებები (გარდა ასპირინისა), ტკივილდამაყუჩებლები და ა.შ.
• იმ შემთხვევაში თუ გამოვლინდება ისეთი სიმპტომები, როგორიცაა – სუნთქვის გართულება, ქოშინი, ცხვირ-ტუჩის მიდამოს ციანოზი, მოვარდისფრო სისხლიანი ნახველი, ლეთარგია, ჩვილ ბავშვებში – ძუძუს წოვის შეუძლებლობა, გაუწყლოვება, ყიფლიბანდის დაძაბულობა – სასწრაფოდ მიმართეთ ექიმს! შესაძლოა თქვენ გესაჭიროებოდეთ ჰოსპიტალიზაცია და სპეციფიკური მკურნალობა!

წყარო

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/influenza-(seasonal)?gclid=EAIaIQobChMI75qgj8vL_AIVCq53Ch3ONwoWEAAYASAAEgKWMvD_BwE

Aleksandre Tsintsabadze